Willem van den Berg (1934-2017)

Op 16 augustus is in zijn woonplaats Rhenen overleden Willem van den Berg, emeritus-hoogleraar in de Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in onze werkgroep, waarvan hij maar liefst zes jaar lang voorzitter is geweest. Hij nam deze rol op 28 november 1986 op zich en trad af op 21 november 1992. Hij leverde tal van bijdragen aan het tijdschrift van de Werkgroep en was daarnaast een steevaste bezoeker van de jaarlijkse congressen.

Willem heeft een blijvende stempel op de studie van de negentiende eeuw gedrukt, getuige zijn talrijke publicaties. Zijn dissertatie, De ontwikkeling van de term ‘romantisch’ en zijn varianten in Nederland tot 1840 (1973) is nog altijd een ijkpunt in het romantiek-onderzoek in Nederland. Hij was een pionier op het terrein van de begrips- en genootschapsgeschiedenis. Toen hij in 1999 afscheid nam als hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam keerde hij terug naar zijn eerste liefde, de begripsgeschiedenis, en sprak hij over de ontwikkeling van het begrip ‘literatuur’ in de negentiende eeuw. Een selectie van zijn artikelen werd bij deze gelegenheid gebundeld in Een bedachtzame beeldenstorm. Beschouwingen over de letterkunde van de achttiende en negentiende eeuw. Tien jaar na zijn pensionering publiceerde hij met Piet Couttenier: Alles is taal geworden (2009), een standaardwerk over de geschiedenis van de Nederlandse literatuur in de negentiende eeuw.

Willem heeft tijdens zijn loopbaan veel promovendi begeleid, die hij, zoals Peter van Zonneveld het zo treffend zegt, als zijn eigen kinderen beschouwde. Wij zullen de eloquentie, geleerdheid en betrokkenheid van onze voormalige voorzitter heel erg missen.