dieren – De Moderne Tijd

20/6 Lezing ‘Van trekhond naar Huisvriend’

In het kader van het nieuwe themajaar ‘Deftige Dieren: adellijke omgang met dieren vanaf de Gouden Eeuw’ organiseert Kasteel Amerongen in samenwerking met de Koninklijke Hondenbescherming de lezing ‘Van trekhond naar Huisvriend’.

De beleidsmedewerker juridische en politieke zaken van de Hondenbescherming, Just de Wit, zal op 20 juni 2019 om 20.30 uur de lezing geven met als titel ‘Van trekhond naar Huisvriend’. De functie van de hond door de jaren heen is nogal veranderd, van trekhond naar huisvriend. De rol van de Koninklijke Hondenbescherming is daar natuurlijk ook door veranderd. Aanvankelijk lag de nadruk op het afschaffen van trekhonden. Toen de trekhonden eenmaal uit het straatbeeld waren verdwenen, wilde dat nog niet zeggen dat honden geen bescherming meer nodig hadden. Er waren veel kettinghonden en die zijn er helaas nog. En ook waar de hond gezelschapsdier is geworden, bevindt hij zich nog niet altijd in het beste mogelijke gezelschap.

Aan het eind van de lezing wordt de film ‘Cesar, de geschiedenis van een trekhond’ vertoond. Deze film is in opdracht van de ‘’Anti Trekhonden Bond’’ gemaakt en dateert uit 1927 en duurt ongeveer 35 minuten.

Programma

De lezing start om 20.30. U kunt enkel de lezing bijwonen óf kiezen voor een compleet programma. Voorgaand aan de lezing kunt u de speciale rondleiding ‘Deftige Dieren’ meemaken in Kasteel Amerongen. Deze rondleiding start om 19.00 uur. Het programma is als volgt:

19.00 uur Start Rondleiding Deftige Dieren
20.00 uur Einde rondleiding / koffie en thee pauze
20.30 uur Start lezing

Kosten en tickets

De lezing kost los € 5,00 p.p. De lezing inclusief rondleiding en koffie/thee-pauze is € 15,00. Tickets zijn te koop via www.kasteelamerongen.nl

Jaarcongres De Moderne Tijd 2017

Mens en dier. De omgang met dieren in de Lage Landen (1780-1940)

Amsterdam, vrijdag 15 december 2017
Universiteitsbibliotheek (Singel 425), Doelenzaal

Dieren vormden een bron van vermaak, van verwondering en materiaal voor de wetenschap. In dierentuinen betrof het vooral exotische dieren, maar de dagelijkse omgang met huisdieren en vee is niet minder interessant. Wanneer veranderde de waak- en jachthond in een trouwe viervoeter en blinde geleidehond, de muizenjagende kat in een knuffeldier?

In 1877 werd de Nederlandse Vereniging tot bescherming van dieren opgericht. Vanaf toen kregen sommige bedreigde dieren wettelijk een beschermde status. Bestaat er een relatie tussen de dierenbescherming en dierecologie en de in diezelfde tijd opkomende natuurbescherming? Wat was het beeld van uitgestorven dieren? Op welke wijze zijn dieren verbeeld in de beeldende kunst en literatuur in de moderne tijd?

Op het jaarcongres van De Moderne Tijd op 15 december zal een divers gezelschap van sprekers zal ingaan op de interessante relaties tussen mens en dier in de moderne tijd.

	Programma
09:30-10:00	Inloop en koffie
10:00-10:15	Opening door dagvoorzitter Jenny Reynaerts (Rijksmuseum)
10:15-10:45	‘Vreemdsoortig en inheems”. Over de veranderende culturele posities van dieren en mensen, 1838-1940’ Erik de Jong (UvA)
10:45-11:15	‘Iguanodons, Diplodocussen en de politieke boemerang van de culturele diplomatie, 1878-1913’ Ilja Nieuwland (Huygens ING)
11:15-11:40	Koffie
11:40-12:10	‘De hond in de monarchale representatie van de Duitse keizer voor en na 1918’ Irena Kozmonová (Potsdam)
12:10-12:40	‘Het doden van dieren’ Peter Koolmees (UU)
12:40-13:30	Lunchpauze
13:30-13:45	Intermezzo: ‘De schilder, de koning en de leeuw’ (Ivo Blom)
13:45-14:15	‘Dierenportretten en de opkomende middenklasse’ Harry Kraaij (UvA)
14:15-14:45	‘Transnationale blinde geleidehonden in Nederland en Zuid-Afrika’ Monika Baar (Leiden)
14:45-15:15	‘De kat in de negentiende eeuw’ Hanneke Ronnes (UvA)
15:15-15:30	Pauze
15:30-16:00	‘Beter tien vogels in de lucht dan een in de hand. Veranderende motieven en praktijken bij vroege vogelbeschermers, 1890-1910’ Leen Dresen (Radboud)
16:00-16:30	‘“De vis wordt duur betaald.” De representatie van dieren en het vegetarisme in het werk van Herman Heijermans en zijn tijdgenoten’ Lucie Sedláckova (Praag)
16:30-17:15	Slotdiscussie
17:15-18:30	Borrel

Aanmelden

Kosten voor de dag: €25 (studenten en promovendi €15) inclusief lunch, ter plekke contant te betalen.
Opgeven s.v.p. vóór 6 december 2015 bij de secretaris van de werkgroep M.M.Lok@uva.nl.

De Moderne Tijd 2 (2018) 3-4: ‘Mens en dier’

De redactieMens en dier. Ter inleiding 195-196

Rick HoningsVriendelijke huisgezellen of ‘ingevleeschde’ duivels. Willem Bilderdijk en de dieren 197-225

Abstract (EN)

Friendly companions or ‘corroded’ devils. Willem Bilderdijk and the animals.In 1817 the Dutch poet Willem Bilderdijk published De dieren (The animals), one of his shortest but less studied didactic poems. In this work he presented a curious view on animals and their origins. With this article, I would like to contribute to the field of animal studies, by analyzing Bilderdijk’s ideas on and his contacts with animals. The first part of this article presents a biographical overview of Bilderdijk’s association with animals on the basis of available (auto)biographical texts. In the second part his didactic poem is analysed. What parallels can be drawn between both perspectives?

Lucie SedláčkováOok de vis moet duur betalen. De representatie van dieren en het vegetarisme in het werk van Herman Heijermans en andere sociaal bewogen auteurs van het fin de siècle 226-247

Abstract (EN)

The fish have to pay dearly as well. The representations of animals and vegetarianism in the works of Herman Heijermans
and other socially engaged writers of the fin de siècle.At the end of the nineteenth century, the perception of animals changed significantly due to the theory of evolution and other new ideas, which also affected a number of Dutch socialist-leaning writers. Utilizing the framework of literary animal studies, this article investigates how animals were represented in their works. Most of the examined writers present animals as sentient beings, which is also reflected by their speaking out in favour of vegetarianism. Herman Heijermans takes a more ambivalent position: some of his writings show the possibility of animal agency, whereas in others, animals are subordinate to people’s needs and are objectified.

Hanneke RonnesDe subversieve huiskat. Kunstenaars en poezen in Nederland, 1885-1910 248-266

Abstract (EN)

A new kind of love for the cat. The subversive, domestic cat of Dutch artists, 1885-1910.The nineteenth century is often hallmarked as the epoch of the birth of the pet. The life of cats in the Netherlands improved especially thanks to two groups: a bourgeois and noble elite embracing the cat in imitation of English peers, and (poor) artists who looked particularly towards France where authors and painters such as Baudelaire and Manet had adopted the cat as their alter ego. In this article Dutch artists (especially the Tachtigers or Movement of Eighty) take centre stage. They did not uncritically copy French examples but modelled their own cats, both visually and literarily.

Leen DresenBeeldessayOnderling hulpbetoon bij dieren. Gevleugelde voorbeelden in Nederlandse tijdschriften rond 1900 267-286

Ilja NieuwlandDe ambiguïteit van de dinosaurus. Zeeslangen, Iguanodons en waarom Brussel geen Diplodocus kreeg 287-311

Abstract (EN)

The Dinosaur’s ambiguity. Sea snakes, Iguanodons and why Brussels did not receive its Diplodocus.In the opening years of the twentieth century, the Scottish magnate Andrew Carnegie used the donation of plaster casts of the dinosaur Diplodocus as a means to influence European heads of state in favor of his scheme for conflict arbitration. This contribution examines the way in which these casts became a border object between the worlds of science, high and popular culture, and politics, by looking at the history of the public assimilation of dinosaurs. Specifically, it focuses on an earlier example of such donations: the Iguanodons which were given away by the Belgian state and the Belgian king Leopold ii personally, after 1890. These developments collided when Carnegie’s donation of a Diplodocus was cancelled after Leopold’s reputation began to suffer when details of the Congolese genocide became known to the public. This illustrates that for Carnegie, despite the cultural and scientific appeal of his donations, politics remained at the center of his campaign.

Irena KozmanováKeizer Wilhelm II als wapen in debatten over hondenfokkerij. Voor de bureaucratie werd de keizer irrelevant 312-325

Abstract (EN)

Emperor Wilhelm II as dog owner. Instrumentalisation of the monarchy in dog breeding debates.Nineteenth century European rulers could not consider hunting or dog ownership a private choice. Regarding the role dog breeding had started to play in society, every decision made by the vips of that time was perceived as a political indication; the contemporary public discussed the choices and commented on them. Various groups and individuals even used them as argument to support their own claims. The article shows on two cases – firstly, the exploitation of Wilhelm II to the advantage of the dachshund lobby and secondly, a conflict between a hunting dog club and the ministry of agriculture – that the Emperor, long before 1918, was losing credit among influential parts of the society, based on new views on nature and animal treatment. Wilhelm’s hunting behaviour was perceived as obsolete and neither the use of the imperial authority as argument aimed at substantiating one’s claims could persuade the state bureaucracy that already oriented itself on scientific and transparent dog breeding policy.

Peter KoolmeesHet doden van dieren in Nederland, 1860-1940. Een onbehaaglijk onderdeel van de mens-dierrelatie 326-347

Abstract (EN)

The killing of animals in the Netherlands, 1860-1940. A inconvenient part of the human-animal relationship.This article explores the rise of the animal protection movement and its propaganda to improve the humane killing of animals in the Netherlands. From 1880 onwards, veterinarians became advisors of animal protection societies because they were considered objective judges with scientific knowledge of animal physiology. Between 1880 and 1922 cruelty to animals decreased significantly by the development and introduction of asphyxiation cages for pets and stunning equipment for slaughter animals. Although criticized, ritual slaughter remained legal. The debate on killing methods for animals with the tensions between scientific knowledge and emotions has been with us for one and a half centuries and continues today.

Boekzaal der geleerde wereld 348-352

Dik van der Meulen, Jac. P. Thijsse. Natuurbeschermer en schrijver. Zeist: KNNV; Amsterdam: Heimans en Thijsse Stichting, 2018. (Marga Coesèl)
Catherine Wijnands, Thuis in elke tijd. Het leven van Kate Kolff (1885-1974). Zutphen: Walburg Pers, 2018. (Marieke Dwarswaard)