Veerkracht! Wegen uit de crisis, 1780-1940
Congres Werkgroep De Moderne Tijd
Vrijdag 3 december 2021
Universiteitsbibliotheek (Singel 425), Doelenzaal, Amsterdam
Update 29 november 2021: het congres gaat door, met maatregelen; zie hier voor meer details. Het programma is licht aangepast, zodat het congres voor 17:00 kan afsluiten.
De coronapandemie heeft ons lange tijd in de greep gehouden, maar langzaam lijkt er zicht op verbetering en misschien zelfs een einde van de crisis te komen. De crisis heeft een groot beroep gedaan op mentale en fysieke veerkracht. Veerkracht omvat het vermogen om terug te buigen, te weerstaan en te herstellen en kan zowel op het individuele als collectieve niveau betrekking hebben: niet alleen een persoon, maar ook een samenleving kan veerkrachtig zijn.
Veerkracht is al decennialang een sleutelbegrip binnen academische kringen (‘resilience’), en wordt vanuit meerdere disciplines bestudeerd: de economie, de culturele studies, de sociale wetenschappen, de politicologie enzovoort. Vanuit historisch perspectief worden zelfs modellen geschetst om de ‘veerkracht’ van toekomstige samenlevingen te kunnen voorspellen.
Op dit congres onderzoeken we hoe veerkracht tot uiting kwam in Nederland en Vlaanderen in de periode 1780-1940 vanuit een multidisciplinair perspectief.
Welk herstellend vermogen lieten godsdienstige, politieke en culturele gemeenschappen zien na ontwrichtende gebeurtenissen? Hoe manoeuvreerden politici en hun instituties zich uit een crisis? En hoe toonden individuele burgers veerkracht? Hoe gaven dichters, musici en schilders uiting aan mentale weerbaarheid? Waar putten ze hoop en inspiratie uit en hoe visualiseerden zij de nieuwe toekomst, na de crisis?
Op dit congres vestigen we ook de aandacht op de complexiteit van een begrip als veerkracht. Hoe verhoudt het begrip veerkracht zich tot politieke, sociaaleconomische en culturele verandering en wat is de relatie tussen kwetsbaarheid en veerkracht? Op het eerste gezicht zijn beide begrippen immers twee kanten van dezelfde medaille. Zonder neergang of tegenslag is veerkracht nauwelijks denkbaar.
Aanmelden kan tot 26 november 2021 bij Marjet Brolsma (M.Brolsma@uva.nl). De toegang is gratis, i.v.m. de coronamaatregelen.
Programma |
|
|---|---|
|
9:30-10:00
|
Inloop
|
|
10:00-10:15
|
Inleiding voorzitter
Lotte Jensen (RU)
|
|
10:15-11:00
|
Openingslezing
‘Veerkracht. Wegen uit de crisis’
Beatrice de Graaf (UU)
|
|
11:00-12:00
|
Sessie I: Veerkracht en emotie
‘Emotionele praktijken in de gevangenissen van Rotterdam en ’s Hertogenbosch 1800-1850’
Iris van de Zande (OU)
‘Gevende vaderlanders. Landelijke inzamelingsacties na rampen als nationale veerkracht’
Fons Meijer (RU)
|
|
12:00-13:15
|
Lunchpauze (op eigen gelegenheid)
|
|
13:15-14:45
|
Sessie II: Revolutie en restauratie
‘Hoe beëindig je een burgeroorlog? De veerkracht van lokale overheden tijdens de Oranjerestauratie, 1787-1788’
Friso van Nimwegen (UL)
‘Verwerking van het crisisverleden: veerkracht in civil society in Dordrecht, 1813-1850’
Adriejan van Veen (RU)
‘Scherven rapen; Banten en de (im)materiële erfenis van de koloniale vernietiging’
Adieyatna Fajri en Kelly Breemen (NIOD)
|
|
14:45-15:15
|
Pauze
|
|
15:15-16:45
|
Sessie III: De verbeelding van veerkracht
‘Het beeld van de veranderende stad in de topografisch-historische collectie van de Gentse verzamelaar Pierre-Jacques Goetghebuer’
Inge Misschaert (UG)
‘Veerkracht in de Nederlandse dorpsvertelling’
Anneloek Scholten (RU)
‘Als de Feniks zal het herboren uit zijn assche zijn herrezen! De verbeelding van veerkracht in het Vlaamse landschap, 1915-1920’
Bart Tritsmans (UA)
|
|
16:45-16:50
|
Slotwoorden
|