Call for papers themanummer zoos humains

*Brief van impressario Schneidewindt aan de politiecommisaris van de Gentse Wereldtentoonstelling, 1913. Stadsarchief Gent.*

Call for Papers

Themanummer zoos humains: voorbij het spektakel van de tentoongestelde mens, 1780-1940

Op 5 oktober 2023 lanceerde theatergroep Action Zoo Humain een reeks Waarheidscommissies in Nederland. Hiermee zet ze een reeks verder die in 2013 van start ging in België en daarbij de hedendaagse toeschouwer confronteert met een ongemakkelijke en nog altijd vrij onderbelichte koloniale praktijk: de ‘human zoo’ of ‘mensentuin’. In deze ‘zoo’ of ‘tuin’ stonden geen dieren, maar mensen te kijk. Het tentoonstellen van zogenaamde ‘exotische troepen’ van mannen, vrouwen en kinderen uit – voornamelijk – koloniale gebieden buiten Europa groeide in de laatste decennia van de negentiende eeuw uit tot een heuse spektakelindustrie. Deze mensonterende praktijk populariseerde het wetenschappelijke racisme dat ten dienste stond van de koloniale propaganda en bijdroeg aan een diep ingebakken racistische blik op de ‘Ander’.

Sinds de jaren 1990 groeit het onderzoek naar ‘ethnographic showcases’, ‘Völkerschauen’ en ‘troupes exotiques’. Het bereikt ook gestaag het grotere publiek via exposities in musea. Vooral de Franse onderzoeksgroep ACHAC, een collectief van academici, journalisten, schrijvers en archivarissen, is toonaangevend in het onderzoek naar de tentoongestelde mens en de vertaling hiervan naar het brede publiek.

Ook in België en Nederland is onderzoek naar de zoo humain opportuun, daar dit inzicht biedt in koloniale propagandamechanismen en hun tentakels die tot op vandaag doorwerken. Een analyse van de koloniale structuren en bijbehorende visuele cultuur kan bijdragen aan zowel de tracering van stereotiepe racistische denkkaders als de deconstructie hiervan. Hoewel de tentoongestelde mens in België en Nederland het onderwerp is van een groeiend aantal studies in het laatste decennium is er niettemin nog braakliggend terrein.

Zo behandelt het gros van de huidige studies casussen die gerelateerd zijn aan de wereldtentoonstellingen. Zeldzamer is echter het onderzoek naar mensententoonstellingen in de commerciële spektakelcultuur (panoptica, variététheaters, kermissen, dierentuinen). Ook wat de periodisering betreft domineren de laatste decennia van de negentiende eeuw wanneer de praktijk haar hoogconjunctuur kende. Niettemin is het ook interessant tentoonstellingen uit de aanloopperiode eerder in de (lange) negentiende eeuw en uit de twintigste eeuw te onderzoeken.

Voor dit themanummer beogen we bijdragen die hiaten dichten in de koloniale spektakelcultuur in de Lage Landen en die de bewustwording en deconstructie van het (post)koloniale verleden en heden vergroten. We zijn geïnteresseerd in analyses van specifieke vertoonde groepen tijdens tentoonstellingen of in spektakelzalen, in onderzoek naar de rol van verschillende actoren en hun netwerken in Nederland en België, alsook in bijdragen over transnationale verbanden, culturele representaties van vertoningen en wetenschapsgeschiedenis.

Abstracts van max. 300 woorden kunnen voor 15 december 2023 worden gestuurd naar parveen.kanhai@nationaalarchief.nl. De auteur wordt kort hierna gecontacteerd. Volledige bijdragen van 4000-6000 woorden max. worden ingediend voor peer-review voor 1 juli 2024.

Evelien Jonckheere, Universiteit Antwerpen

Parveen Kanhai, Nationaal Archief (Den Haag)

Miel Groten, Universiteit Leiden

CfP themanummer ‘Het Andere Parijs’

Call for Papers

Themanummer ‘Het Andere Parijs’ (1880-1940)

In het voorjaar van 2023 wil De Moderne Tijd een themanummer uitbrengen over Het Andere Parijs. Deze meerduidige (werk)titel houdt in dat we enerzijds zoeken naar artikelen over aspecten van Parijs waarover reizigers (en onderzoekers) nog niet veel hebben geschreven, en anderzijds naar artikelen over Parijse ervaringen van andere bezoekers dan de aristocratische of intellectuele reizigers over wie al redelijk veel bekend is. Het gaat ons hierbij om de periode 1880-1940.

Centraal hierbij is de term ‘beleving’ zoals deze is getheoretiseerd in het recent door Richard Sharpley samengestelde Routledge Handbook of the Tourist Experience (2022): de lichamelijke, affectieve, materiële ervaringen van de reiziger zowel voor, tijdens als na de trip. Van anticipatie tot herinnering, van een lichamelijke onderdompeling tot een afstandelijke semiotische activiteit (Culler 1980), van een spirituele ervaring tot louter hedonisme, van een risico tot een avontuur, van een nostalgische queeste naar authenticiteit tot het verlangen om op reis buiten de grenzen van de eigen klasse te treden: de toeristische ervaring is ‘essentially undefinable but also highly complex, multi-dimensional dynamic and individually defined’ (Sharpley 2022, 4).

Met dit themanummer willen we de beleving van echte én fictionele reizigers uit de Lage Landen beter in kaart brengen. Hoe beleefden reizigers van verschillende klasse-, professionele en familieachtergronden de openbare ruimte die de veelbezongen stad bood en hoe deden ze daar verslag van? Hoe kunnen we reisverslagen en reisgidsen, foto- en souvenirverzamelingen, brieven en dagboeken, of krantenrubrieken zoals “Nieuwtjes uit Parijs” onderzoeken om te achterhalen hoe de gewone Nederlandse burger de eeuwige lichtstad beleefde? Hoe gedroeg men zich daar, hoe kleedde men zich, wat at en dronk men er, wat verzamelde de gewone toerist or reiziger tijdens het bezoek aan de beroemde stad aan persoonlijke indrukken, ideeën en herinneringen? Zijn er wat deze vragen betreft veranderingen in de tijd (1880-1940) waar te nemen?

Reizigers vertrokken natuurlijk naar Parijs met bepaalde verwachtingen die mede-geïnformeerd waren door films, muziek, schilderijen en populaire cultuur. Hoe schipperden zij tussen literaire conventies over Parijs en de eigen reiservaringen; tussen scripts die voorschreven hoe je je moest gedragen in het verleidelijke, sensuele en artistieke Parijs en de eigen, down-to-earth ervaringen in de wereldstad? Wat kunnen we vinden over de verhalen over Parijs die zij voorafgaand aan, tijdens en na hun reis tot zich namen en lieten meespelen in hun beleving van de stad? Hoe ervoeren zij de plaatselijke infrastructuur (reisbureaus, kaarten, toeristische plekken), hoe wandelden zij mogelijk van de gebaande paden af, en hoe schreven zij over wat hun lichamen waarnamen? Werden zij bekeken, en hoe verschillend of gelijkaardig was hun tourist gaze van die van de reizigers van de klassieke Grand Tour?

Wij ontvangen graag uiterlijk 1 november 2022 je voorstel (200 – 250 woorden), inclusief inhoud en opzet. Vóór 15 november 2022 krijg je bericht van ons terug. Voorstellen kunnen worden gezonden aan: redactie@demodernetijd.nl.

De deadline voor het artikel (4000 – 5000 woorden) is 1 januari 2023.
Elke bijdrage wordt intern, door de redactie, beoordeeld, en daarnaast nog door één of twee externe (anonieme) beoordelaars. Plaatsing is dus niet gegarandeerd.
Beeldessays zijn ook welkom.
De bijdrage moet in principe in het Nederlands zijn; indien men in een andere taal wil schrijven, graag contact opnemen met ondergetekenden.
Voor auteursrichtlijnen, zie de website https://demodernetijd.nl/tijdschrift/.

Babs Boter, Vrije Universiteit Amsterdam
Tom Sintobin, Radboud Universiteit

CfP – Oorlog op afstand: de Lage Landen tussen neutraliteit en betrokkenheid

Congres Werkgroep De Moderne Tijd
Amsterdam, vrijdag 9 december 2022
Deadline voorstellen: 1 juni 2022

Ary Scheffer, De overgeblevenen van het garnizoen van Mesolonghi op het moment dat de mijn waardoor ze zullen omkomen, aangestoken wordt (1826 – Dordrechts Museum)

De Russische inval in Oekraïne veroorzaakte begin dit jaar een schokgolf in Europa. Ook in Nederland en België riepen de beelden van gewonde burgers, gebombardeerde huizen en eindeloze rijen vluchtelingen ontzetting, angst en medeleven op. Wat volgde waren solidariteitsbetuigingen, liefdadigheidsacties, huizen opengesteld voor vluchtelingen. Een enkeling vertrok zelfs vrijwillig naar het front.

Ook in de negentiende eeuw en de eerste decennia van de twintigste eeuw waren er veel ‘oorlogen op afstand’ die Nederlanders en Belgen met grote belangstelling en betrokkenheid volgden: van de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog (1821-1829) tot de Krimoorlog (1853-1856) en van de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) tot de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Formeel gebeurde dit vanaf de zijlijn. Sinds de onafhankelijkheid van België in 1839 voerden beide landen immers een strikte neutraliteitspolitiek. De gedachte dat de Lage Landen een missie hadden als onpartijdige vredesbemiddelaars en voorvechters van het internationaal recht werd zelf bepalend voor hun nationale zelfbeeld. Dat er in de koloniën wél oorlogen werden gevoerd, deed overigens geen afbreuk aan deze gedachte – veel tijdgenoten beschouwden als ‘binnenlandse aangelegenheden’. Voor België kwam er een met de Eerste Wereldoorlog een abrupt einde aan de neutraliteit, voor Nederland duurde dit tot mei 1940.

Dat de regeringen van Nederland en België in de grote Europese conflicten geen partij kozen, betekende echter niet dat oorlogen op afstand de bevolking van beide landen onverschillig lieten. Integendeel, dit congres laat zien hoe formele afzijdigheid gepaard kon gaan met een sterke publieke betrokkenheid. Op welke manieren werd door diverse groepen aan dit engagement vorm gegeven? Wat waren de beweegredenen van burgers om zich in te zetten voor humanitaire hulp? Hoe beïnvloedde ‘de oorlog van anderen’ het publiek debat en hoe werd het verbeeld in de populaire cultuur? Door op deze vragen een antwoord te geven beoogt het programma niet alleen de veelzijdigheid en veranderlijkheid van de publieke betrokkenheid bij ‘oorlogen op afstand’ in kaart te brengen, maar tevens inzicht te krijgen in de rekbaarheid van het neutraliteitsbegrip in de Lage Landen.

Subthema’s die in de bijdragen mogelijk aan bod kunnen komen zijn:

De verbeelding van de oorlog op afstand in kunst en literatuur
Humanitaire hulp en opvang van vluchtelingen (Rode Kruis, opvang van Belgische vluchtelingen tijden de Eerste Wereldoorlog, liefdadigheidsacties)
Nederlanders in buitenlandse krijgsdienst en oorlogsvrijwilligers (Zouaven, Internationale Brigades Spaanse Burgeroorlog)
‘De oorlog van anderen’ in de pers (propaganda, oorlogscorrespondentie)
Het spanningsveld tussen publieke partijdigheid en politieke afzijdigheid (Transvaalnationalisme, internationale boycots)
Economische en militaire reacties op ‘oorlogen op afstand’ (rantsoenering, mobilisatie)
Engagement van pacifisten en antimilitaristen
De angst voor oorlog in de pers en populaire cultuur (toekomstscenario’s, radio, film, fotografie)
De impact van oorlog op afstand op nationale zelfbeelden

Papervoorstellen over deze en andere binnen het congresthema passende onderwerpen zijn welkom. Belangstellenden kunnen een voorstel van max. 300 woorden en een (beknopte) biografische beschrijving indienen tot en met 1 juni 2022. In de tweede helft van juni wordt uitsluitsel gegeven over de selectie. Abstracts kunnen worden gezonden aan: Marjet Brolsma (m.brolsma@uva.nl)

Anton Muttenthaler, Hans Welgemoed vindt het geluk, ca. 143-1920. Rijksmuseum Amsterdam

CfP: Veerkracht! Wegen uit de crisis, 1780-1940

Call for papers

Veerkracht! Wegen uit de crisis, 1780-1940

Congres Werkgroep De Moderne Tijd
Amsterdam, vrijdag 3 december 2021
Deadline papervoorstellen: 15 mei 2021
Keynote-spreker: Prof. dr. Beatrice de Graaf

De coronapandemie heeft ons lange tijd in de greep gehouden, maar langzaam lijkt er zicht op verbetering en misschien zelfs een einde van de crisis. Het ‘nieuwe normaal’ heeft een groot beroep gedaan op onze mentale en fysieke veerkracht. Veerkracht omvat het vermogen om terug te buigen, te weerstaan en te herstellen en kan zowel op het individuele als collectieve niveau betrekking hebben: niet alleen een persoon, maar ook een samenleving kan veerkrachtig zijn. Het begrip is niet nieuw, maar circuleerde al in de negentiende eeuw. Tijdens de choleracrisis van 1832 was het zelfs trending topic: de kranten stonden bol van de oproepen om veerkracht te tonen. Men kon zelfs poeder kopen dat de veerkracht zou verhogen.

Veerkracht is al decennialang een sleutelbegrip binnen academische kringen (resilience), en wordt vanuit meerdere disciplines bestudeerd: de economie, de culturele studies, de sociale wetenschappen, de politicologie enzovoort. Ook in de geschiedwetenschap staat het thema de laatste tijd volop in de belangstelling. Of het nu gaat om de omgang met rampspoed, het standhouden van politieke instituties in revolutietijd of het aanpakken van economische crises in het verleden: verschillende grote onderzoeksprojecten hebben recent aandacht besteed aan het onderwerp veerkracht.

Met dit congres onderzoeken we hoe veerkracht tot uiting kwam in Nederland en Vlaanderen in de periode 1780-1940 vanuit een multidisciplinair perspectief. We kijken daarbij zowel naar collectieve als individuele veerkracht. Welke routes bewandelden overheden om uit een crisis te geraken? Welk herstellend vermogen lieten godsdienstige, politieke en culturele gemeenschappen zien na ontwrichtende gebeurtenissen? En op het individuele niveau: hoe toonden burgers veerkracht? Hoe gaven dichters, musici en schilders uiting aan mentale weerbaarheid? Waar putten ze hoop en inspiratie uit en hoe visualiseerden zij de nieuwe toekomst, na de crisis?

Door meerdere subthema’s centraal te stellen, willen we de aandacht vestigen op de verschillende exit-strategieën die gebruikt werden om crises in het verleden te overwinnen. Daarbij houden we oog voor de complexiteit van een begrip als veerkracht. Wat is bijvoorbeeld de relatie met kwetsbaarheid? Op het eerste gezicht lijken beide begrippen twee kanten van dezelfde medaille te zijn. Maar veronderstelt veerkracht altijd een voorafgaande periode van neergang en tegenslag?

Subthema’s die in de bijdragen mogelijk aan bod kunnen komen zijn:

De verbeelding en uiting van veerkracht (literatuur, muziek, schilderkunst)
De persoonlijke uitweg uit crises (veerkracht in egodocumenten)
Economische veerkracht (omgang met economische neergang en verval)
Veerkracht en religie (nieuwe geloofsbewegingen, Réveil, religie als troost/inspiratie)
Veerkracht en politiek (omgang met revolutie/machtsverlies, institutionele veerkracht)
Veerkracht en ziekte (fysieke weerstand, bestrijding epidemieën)
Veerkracht en wetenschappelijke kennis (vooruitgangsdenken, techniek)
Beleid, bestuur en recht rondom rampen (crisismanagement, rampenbestrijding)
Veerkracht en sociabiliteit (onderwijs, heropvoeding, maakbaarheidsidealen)

Papervoorstellen over deze en andere binnen het congresthema passende onderwerpen zijn welkom. Belangstellenden kunnen een voorstel van max. 300 woorden en een (beknopte) biografische beschrijving indienen voor 15 mei 2021. Zo snel mogelijk daarna wordt uitsluitsel gegeven over de selectie. Abstracts kunnen worden gezonden aan Lotte Jensen (l.jensen@let.ru.nl), die ook informatie kan geven over het congres.

CfP Liefde, Passie en Erotiek

call for papers

Themadossier Jaarboek De Achttiende Eeuw

Als de rede de slaaf is van de passies, zo Hume het wil, wat is dan de plaats van de passies in de eeuw van de rede? In 2021 gaat het themadossier van het Jaarboek De Achttiende Eeuw over liefde, hartstocht en erotiek tijdens de Verlichting. We zijn op zoek naar bijdragen die ingaan op diverse – literaire, historische, artistieke of filosofische – aspecten van amoureuze praktijken, gaande van kerkelijke huwelijken tot libertijnse losbandigheden en alles ertussenin. Hoe werden liefde en seks beleefd, bekeken en beoordeeld in de achttiende eeuw, en beschreven en verbeeld in, onder meer, wetenschappelijke teksten, brieven, romans, juridische documenten en de visuele cultuur? Welke verschuivingen vonden plaats in de opvattingen over liefde, seks en erotiek, en wat was hierbij de rol van de kerk, de staat en andere controlerende instanties? De liefde laat zich niet begrenzen, dus welkom zijn artikelen over liefde in al haar (gender- en seksuele) diversiteit in de lange achttiende eeuw (1670-1830) zonder geografische beperkingen.

Geïnteresseerden kunnen tot 1 juli 2020 een kort abstract (max. 300 woorden) insturen naar delphine.calle@ugent.be en jaarboek@18e-eeuw.nl. Voordien informeel aftoetsen wordt aangemoedigd. Van de geselecteerde voorstellen worden de volledige artikelen van maximaal 6.000 woorden verwacht tegen 1 februari 2021. De artikelen worden aan redactionele peer review onderworpen.

Afbeelding: Jean-Honoré Fragonard, ‘Le Verrou’ (1776-1779). Parijs: Louvre.

J.C. Wendel, Volksdemonstratie in Den Haag, 1848 (Rijksmuseum)

CfP Jaarcongres DMT: Diversiteit

Call for Papers

Eenheid in verscheidenheid. Diversiteit in de Lage Landen, 1780-1940

Jaarcongres Werkgroep De Moderne Tijd, 4 december 2020, Doelenzaal UBA, Amsterdam

Keynote: prof. dr. James Kennedy

Diversiteit is in korte tijd uitgegroeid tot hét thema van onze tijd. Discussies over inclusie en exclusie domineren het publieke debat en musea en historici lijken zich meer dan ooit bewust te zijn van de meerstemmigheid van het verleden. Reden genoeg voor werkgroep De Moderne Tijd om ook ons onderzoeksgebied eens door de lens van diversiteit bekijken. Hoe kwam meerstemmigheid in de lange negentiende eeuw tot uitdrukking? Was het streven naar eenheid en eenvormigheid in deze ‘eeuw van de natiestaat’ inderdaad overheersend of ging het proces van natievorming hand in hand met een toenemende aandacht voor veelzijdigheid?

Voor ons jaarcongres zoeken wij bijdragen die de spanning tussen eenheid en verscheidenheid in de lange negentiende eeuw op een originele wijze voor het voetlicht brengen. De aandacht kan daarbij in de eerste plaats uitgaan naar diegenen die zichzelf wel tot de natie rekenden, maar door anderen niet als zodanig gezien werden. Wie stelden in de periode 1780-1940 de eenvormigheid van de natie ter discussie? Welke strategieën pasten zij toe om door het dominante paradigma van eenheid heen te breken? En welke van deze strategieën had succes en welke niet?

Daarnaast zijn er vele voorbeelden waarbij de meerstemmigheid van de natie juist bewust werd opgezocht en benadrukt. De lange negentiende eeuw was immers ook een tijd waarin de belangstelling voor regionale cultuur en folklore een hoge vlucht nam, kunstenaars het platteland opnieuw ontdekten, en op wereldtentoonstellingen de culturele rijkdom van het koloniaal bezit werd getoond. Verscheidenheid was daarbij geen bedreiging voor het proces van natievorming, maar versterkte juist het beeld van de natiestaat – al klonken er ook toen al stemmen tegen dergelijke vormen van toe-eigening.

Enkele voorbeelden van mogelijke vragen en onderwerpen zijn:

Hoe verhield de emancipatie van katholieken, vrouwen, arbeiders en migranten zich tot het proces tot het proces van natievorming?
Welk effect had de afschaffing van de slavernij op de positie van voorheen tot slaaf gemaakten? Was er sprake van emancipatie (als dan niet in vereniging), integratie of blijvende onzichtbaarheid?
Hoe zagen de pleitbezorgers voor regionale cultuur rond 1880 de samenhang met het tegelijkertijd opkomende nationalisme?
Hoe kwam de spanning tussen eenheid en verscheidenheid tot uitdrukking in bijvoorbeeld romans, schoolboeken, tentoonstellingen of de bouwkunst?
Hoe probeerden koloniale emancipatiebewegingen de aandacht op te eisen? Binnen of buiten het nationale kader? Welke strategie leidde tot het beoogde succes?

Abstracts van ca 200 woorden met een korte biografie kunnen voor 1 juni worden gestuurd naar ons bestuurslid Anne Petterson: a.petterson@let.ru.nl Inzenders krijgen voor 1 augustus bericht.

(Afbeelding: J.C. Wendel, Volksdemonstratie in Den Haag, 1848. Rijksmuseum Amsterdam.)

George Cruikshank, De ontsnapping van Bess en Jack, uit: William Ainsworth, Jack Sheppard, 1839-1840.

CfP: Schurken, Schelmen & Schandalen

Jaarboek Achttiende Eeuw
Deadline: 1 juli

Waar licht is, zijn ook schaduwen, soms zelfs inktzwarte. Met het themadossier Schurken, Schelmen & Schandalen wil het Jaarboek De Achttiende Eeuw in 2020 aandacht geven aan de duistere kanten van de eeuw van de Verlichting. We nodigen bijdragen uit die ingaan op diverse – historische, literaire, artistieke, filosofische – aspecten van onbetamelijke personen en praktijken, zoals criminaliteit, pornografie, misdaadliteratuur, rebellie, schelmenromans, oplichting en misbruik. We nodigen expliciet ook bijdragen uit die reflecteren op de veranderende grenzen en concepten van wat ongepast was, zoals bijvoorbeeld bij politieke misdrijven. Zowel artikels met een biografische insteek, als teksten die bepaalde praktijken of ideeën willen overschouwen zijn welkom, zonder geografische beperkingen, zolang ze de lange achttiende eeuw betreffen (1670-1830). Stuur dus een bijdrage in en help mee om achttiende-eeuwse schelmen en schurken, schoften en schobbejakken, schooiers en schorem, schavuiten en verschoppelingen, charlatans en schandalen uit de schaduwen te doen treden.

Geïnteresseerden kunnen tot 1 juli 2019 een kort abstract (max. 300 woorden) insturen naar elwin.hofman@kuleuven.be. Voordien informeel aftoetsen wordt aangemoedigd. Van de geselecteerde voorstellen worden de volledige artikels van maximaal 8.000 woorden verwacht tegen 1 februari 2020. De artikels worden aan peer review onderworpen.

CfP: ‘Cultural branding’ van Nederlandse literatuur

Call for proposals

Graag ontvangt themagroep SCARAB (Faculteit der Letteren, Radboud Universiteit) voorstellen voor boekhoofdstukken over de ‘branding’ (het tot een merk maken) van Nederlandse auteurs en in het Nederlands vertaalde auteurs, in heden en verleden, binnen en buiten Nederland. Doel is om te komen tot een boekuitgave in de (Engelstalige) peer-reviewed reeks Radboud Studies in Humanities, uitgegeven door Brill.

Onder branding verstaat SCARAB het interactieve proces waarbij auteurs, uitgevers en publiek gezamenlijk, in de loop van de tijd, een ‘merk maken’ van een schrijver, een oeuvre, een werk of een genre. In het geplande boek onderzoeken we alle fases van dit proces in heden en verleden, en hebben we speciale aandacht voor de dynamiek tussen de drie participanten (auteur, uitgever, publiek). Ook de vraag naar al dan niet aanwijsbare intentionaliteit van het hele proces heeft onze belangstelling. Vaak is de uitgever de initiator van het brandingsproces, is de auteur degene van wie een brand wordt gemaakt, en is het publiek de doelgroep die geacht wordt gevoelig te zijn voor branding, maar deze rollen zijn niet stabiel. Ze kunnen in de loop van het proces op allerlei manieren en om allerlei redenen wisselen en verschuiven. Ook deze omslagen in vorm en agency van het brandingsproces hebben onze aandacht.

We gaan uit van een indeling in vier tijdsperiodes: de 18e eeuw en eerder, de 19e eeuw, de 20e eeuw en de 21e eeuw, en richten ons op drie typen casussen:

Nederlandse auteurs, oeuvres of werken die gebrand worden (of werden) binnen Nederland;
Nederlandse auteurs, oeuvres of werken die gebrand worden (of werden) buiten Nederland;
Vertaalde auteurs, oeuvres of werken uit alle taalgebieden die in Nederland gebrand worden (of werden).

Het is de bedoeling het brandingsproces per hoofdstuk casusgewijs te onderzoeken vanuit een geëxpliciteerd theoretisch perspectief, aan de hand van (één van) de volgende drie begrippenparen:

Imago versus zelfbeeld
We gaan ervan uit dat auteurs (bewust en onbewust) een bepaald beeld van zichzelf en hun werk of oeuvre scheppen en dat dit beeld soms wel, soms niet in lijn is met het imago van auteur en oeuvre dat leeft bij het publiek, in de media en in het veld. Ook uitgeverijen geven het beeld van hun eigen bedrijf en van het werk van hun auteurs zorgvuldig vorm. Om de complexe verhouding tussen imago en zelfbeeld te onderzoeken, zou gebruik kunnen worden gemaakt van bijvoorbeeld beeldvormingstheorie en theorieën over auteursrepresentatie, self-fashioning en posture.

Economische versus symbolische belangen
Zowel auteur als uitgever hebben belang bij het branden van schrijvers en oeuvres. Er valt economische winst mee te behalen (via het verleiden van consumenten tot een aankoop), maar ook symbolische (via de reputatie die door middel van branding gevestigd en versterkt wordt, of juist veranderd of gekenterd). Het publiek heeft vervolgens de macht om economische en symbolische waarde wel of niet toe te kennen. De economische kant van de zaak kan wellicht o.a. via marketingtheorieën en (met name voor de vroegmoderne periode) boekwetenschap worden belicht; de symbolische wellicht via waardetheorieën als die van Boltanski en Thévenot (1991) of Karpic (2010) of de veldtheorie van Pierre Bourdieu.

Verzet versus acceptatie
Auteurs kunnen de brand die van hun werk wordt gemaakt omarmen of versterken, of zich er passief bij neerleggen. Maar ze kunnen zich er ook tegen afzetten, hun brand proberen te ondermijnen, aan te passen of om te gooien. Ze kunnen samenwerken met andere participanten in het brandingsproces (uitgever en publiek), maar ook dwars liggen of in verzet gaan. Ook het publiek heeft macht: het kan een brand geloofwaardig vinden en serieus nemen, of ongeloofwaardig en ‘gezocht’. Deze processen laten zich wellicht onderzoeken met behulp van invalshoeken gericht op de relaties tussen kunstenaars en andere deelnemers aan het culturele leven, zoals het kunstwereld-perspectief van Howard Becker (1982).

Proposals van max. 350 woorden kunnen vóór 10 mei 2017 worden gezonden naar scarab@let.ru.nl.